[](https://bberksan.blogspot.com/p/saltanattan-cumhuriyete.html?utm_source=chatgpt.com)
İcra Vekilleri Heyeti Ne Zaman Göreve Başladı?
Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı dönemde, yürütme yetkisini elinde bulunduran ilk organ olarak kurulan İcra Vekilleri Heyeti, 3 Mayıs 1920 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından oluşturulmuştur. Bu heyet, aynı zamanda Meclis Hükûmeti olarak da bilinir ve Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde kurulan ilk bakanlar kurulu olma özelliğine sahiptir.
Kuruluş Süreci ve Hukuki Dayanak
23 Nisan 1920’de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi, yalnızca yasama yetkisini değil, aynı zamanda yürütme yetkisini de üstlenmiştir. 25 Nisan 1920 tarihinde Meclis’in 5 sayılı kararıyla “Kuvve-i İcraiye Teşkiline Karar Verildi” denilerek İcra Vekilleri Heyeti’nin hukuki varlığı oluşturulmuştur. 3 Mayıs 1920’de ise “Büyük Millet Meclisi İcra Vekillerinin Suret-i İntihabına Dair 3 Sayılı Kanun” kabul edilerek yürütme işlerini görmek üzere 11 kişiden oluşan bir İcra Vekilleri Heyeti kurulmuştur. [1]
Heyetin Yapısı ve Görev Süresi
İlk İcra Vekilleri Heyeti, 3 Mayıs 1920 tarihinde Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlığında kurulmuş ve 24 Ocak 1921 tarihine kadar görev yapmıştır. Bu heyet, Cumhuriyet’in ilanına kadar geçen süre içerisinde İcra Vekilleri Heyeti Reisliği görevini de ifa etmiştir. [2]
Heyetin üyeleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından teker teker seçilmiş ve aşağıdaki bakanlıklara atanmışlardır:
– Maarif (Milli Eğitim) Vekili: Dr. Rıza Nur
– Hariciye (Dışişleri) Vekili: Bekir Sami Bey
– Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet Bey
– Müdafaa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Fevzi Paşa
– İktisat (Ekonomi) Vekili: Yusuf Kemal Bey
– Maliye Vekili: Hakkı Behiç Bey
– Dahiliye (İçişleri) Vekili: Cami Bey
– Adliye (Adalet) Vekili: Celaleddin Arif Bey
– Şer’iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili: Mustafa Fehmi Efendi
– Sıhhat ve İçtima-i Muavenet (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili: Dr. Adnan Bey
– Nafia (Bayındırlık) Vekili: İsmail Fazıl Paşa
İcra Vekilleri Heyeti’nin Rolü ve Önemi
İcra Vekilleri Heyeti, Kurtuluş Savaşı sırasında milliyetçiler tarafından kurulan ilk hükümettir ve 3 Mayıs 1920 – 24 Ocak 1921 tarihleri arasında görev yapmıştır. [3] Bu heyet, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde önemli bir rol oynamış ve yürütme yetkisini kullanarak ülkenin iç ve dış meselelerini yönetmiştir.
Heyet, aynı zamanda Meclis Hükûmeti modeline göre çalışmış ve milletin maddi ve manevi gücünü arkasına alarak hem memleketin içinde bulunduğu varlık-yokluk mücadelesini hem de toplumsal hayata ilişkin kamusal hizmetleri sevk ve idare etmiştir. [4]
Sonuç
İcra Vekilleri Heyeti, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu organlarından biri olarak, ülkenin bağımsızlık mücadelesinde ve devletin temellerinin atılmasında kritik bir rol oynamıştır. Bu heyetin kuruluşu, Türkiye’nin demokratikleşme sürecinin ilk adımlarından biri olarak kabul edilebilir.
—
Sources:
[1]: https://www.sessiztarih.net/2020/06/i-tbmm-icra-vekilleri-heyeti-bakanlar.html?utm_source=chatgpt.com “I. TBMM İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) Nedir? Kimlerden Oluşur?”
[2]: https://www.rehberogretmen.biz/cumhuriyetten-gunumuze-basbakanlik-teskilati.htm?utm_source=chatgpt.com “ilk İcra Vekilleri Heyeti, Başbakanlığın tarihçesi, Başbakanlığın …”
[3]: https://tr.wikipedia.org/wiki/1.%C4%B0craVekilleriHeyeti?utmsource=chatgpt.com “1. İcra Vekilleri Heyeti – Vikipedi”
[4]: https://www.academia.edu/44803411/%C4%B0CRAVEK%C4%B0LLER%C4%B0HEYET%C4%B0PROGRAMLARINAYANSIYANSOSYALPOL%C4%B0T%C4%B0KAS%C3%96YLEMLER%C4%B03MAYIS192029EK%C4%B0M1923?utm_source=chatgpt.com “(PDF) İCRA VEKİLLERİ HEYETİ PROGRAMLARINA YANSIYAN SOSYAL POLİTİKA …”